Konsep Wisata Halal dan Hak-hak Wisatawan dalam Perspektif Fikih

Main Article Content

Bakhrul Huda

Abstract

Abstract: This study aims to answer what are the provisions of Halal Tourism from the perspective of Fiqh? How can a tourist area be said to be halal (permitted in Islam)?, and what are the rights of tourists to Halal Tourism destinations?. By using non-interactive qualitative research, data in this study were collected from the verses of the Qur'ān, Matan Hadīth, Maqālah (statement and opinion) of the Moslem scholars regarding the explanations of these verses and Hadīth, also articles and proceedings relevant to the theme. The result of the study is that tourism can be categorized in the halal category as long as it does not leave one of the following destinations; going to aram (The Sacred Mosque), connecting kinship, visiting Ulamā’ or pious people, recreation for body and soul refreshment, fulfilling invitations or shar'ī events, service or work and da'wah. A tourist area can be categorized as a halal by fulfilling the following conditions; facilities of worship are available, there are no haram or munkar facilities, there is no haram food and drink, giving a tourists rights, there is no injustice, environmentally friendly, preserves local norms and values ​​as long as it does not conflict with sharia values. Meanwhile, the rights of tourists visiting the Halal Tourism area are; getting life protection, getting access to worship, guaranteed luggage safety, getting the facilities offered, and being protected from injustice.


Keywords: Halal Tourism Concept; Halal Tourism Area; Tourist Rights; Fiqh


 


Abstrak: Penelitian dalam artikel ini ingin menjawab bagaimana ketentuan Wisata Halal dalam perspektif Fikih? Bagaimana area wisata dapat dikatakan halal?, dan apa hak-hak wisatawan destinasi Wisata Halal?. Dengan menggunakan penelitian kualitatif non-interaktif, data dikumpulkan dari Ayat al-Qur’an, Matan Hadis, maqālah para ulama tentang penjelasan Ayat dan Hadis tersebut, artikel dan prosiding yang relevan dengan tema. Hasilnya, bahwa Wisata dapat masuk kategori Halal selama tidak keluar dari salah satu tujuan berikut; pergi ke Tanah Haram, silaturrahim, menziarahi Ulama atau orang saleh, rekreasi penyegaran jiwa dan raga, memenuhi undangan atau acara yang shar‘ī, dinas atau kerja dan dakwah. Sebuah area wisata dapat dikatakan Halal jika memenuhi semua ketentuan sebagai berikut, yaitu; tersedia sarana ibadah, tidak ada fasilitas haram atau munkar, tidak ada makanan-minuman haram, memberikan hak-hak wisatawan, tidak ada kezaliman, ramah lingkungan, melestarikan norma dan nilai setempat selama tidak bertentangan dengan syariah. Sedangkan hak-hak wisatawan yang berkunjung di area Wisata Halal adalah; mendapat perlindungan jiwa, mendapatkan akses ibadah, terjamin keamanan barang bawaan, mendapatkan fasilitas yang ditawarkan, dan terjaga dari kezaliman.


Kata Kunci: Konsep Wisata Halal; Area Wisata Halal; Hak Wisatawan; Fikih

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
Huda, Bakhrul. “Konsep Wisata Halal Dan Hak-Hak Wisatawan Dalam Perspektif Fikih”. El-Qist: Journal of Islamic Economics and Business (JIEB) 12, no. 1 (April 30, 2022): 57–76. Accessed April 23, 2024. https://jurnalfebi.uinsby.ac.id/index.php/elqist/article/view/818.
Section
Articles

References

Al-Qur’ān al-Karīm

A Kurniawan Ulung. “Tantangan Menghidupkan Kembali Wisata Halal di Indonesia,” 22 Februari 2021. https://travel.kompas.com/read/2021/02/22/070000327/tantangan-menghidupkan-kembali-wisata-halal-di-indonesia?page=all.

‘Abd Allāh Ibrāhīm bin Ṣāliḥ al-Khudayrī. “al-Siyāḥah fī al-Islām: Aḥkāmuhā - Ẓawābiṭuhā – Āthāruhā – Wāqi‘uhā al-Mu‘āṣir fī al-Mamlakah al-‘Arabiyyah al-Su‘ūdiyyah.” Tesis, Jāmi‘ah al-Imām Muḥammad bin Sa‘ūd al-Islāmiyyah, 1426.

Abū ‘Abd Allāh Muḥammad bin ‘Abd Allāh al-Ḥākim. al-Mustadrak ‘alā al-Ṣaḥīḥayn. Vol. 1. 5 vol. Bairut: Dār al-Ma‘rifah, 1998.

Abū ‘Abd Allāh Muḥammad bin Abū Bakar bin al-Qayyim al-Jawziyah. Aḥkām Ahl al-Dhimmah. Vol. 2. 2 vol. Riyadh: al-Mu’tamin li al-Tawzī‘, 1997.

Abū al-‘Abbās Ḍiyā’ al-Dīn Aḥmad bin ‘Umar al-Qurṭubī. Al-Mufhim limā Ashkala min Talkhīṣ Kitāb Muslim. Vol. 7. 7 vol. Bairut: Dār Ibnu Kaṡīr, 1996.

Abū al-Fidā’ Ismā‘īl bin ‘Umar bin Kathīr. Tafsīr al-Qur’ān al-‘Aẓīm. Vol. 8. 8 vol. Riyadh: Dār Ṭayyibah li al-Nash wa al-Tawzī‘, 1999.

Abū al-Qāsim ‘Alī bin al-Ḥasan bin Hibat Allāh bin ‘Abd Allāh al-Ma‘rūf bi Ibnu ‘Asākir. Tārīkh Madīnah Damshiq. Vol. 2. 80 vol. Bairut: Dār al-Fikr, 1995.

Abū al-Ṭayyib Muḥammad Shams al-Ḥaq al-‘Aẓīm Ābādī. ‘Awn al-Ma‘būd Sharḥ Sunan Abī Dāwud. Vol. 7. 14 vol. Bairut: Dār al-Fikr, 1995.

Abū Dāwud Sulaymān bin al-Ash‘ath al-Sijistānī al-Azdī. Sunan Abī Dāwud. Vol. 3. 4 vol. Bairut: al-Maktabah al-‘Aṣriyyah, 1983.

Abū ‘Umar Yusūf bin ‘Abd Allāh bin Muḥammad bin ‘Abd al-Barr. al-Istidhkār al-Jāmi‘ li Madhāhib Fuqahā’ al-Amṣār. Vol. 22. 30 vol. Damaskus: Dār Qutaybah, 1993.

Abū Zakariyya Muḥyi al-Dīn Yaḥyā bin Sharf al-Nawawī. Sharḥ al-Nawawī ‘alā Muslim. Vol. 9. 18 vol. Dār al-Khayr, 1996.

Aḥmad bin ‘Alī bin Ḥajar al-‘Asqalānī. Fatḥ al-Bārī Sharḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Vol. 9. 13 vol. Kairo: Dār al-Rayyān li al-Turāth, 1986.

———. Fatḥ al-Bārī Sharḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Vol. 3. 13 vol. Kairo: Dār al-Rayyān li al-Turāth, 1986.

———. Fatḥ al-Bārī Sharḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Vol. 1. 13 vol. Kairo: Dār al-Rayyān li al-Turāth, 1986.

———. Fatḥ al-Bārī Sharḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Vol. 6. 13 vol. Kairo: Dār al-Rayyān li al-Turāth, 1986.

———. Fatḥ al-Bārī Sharḥ Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Vol. 4. 13 vol. Kairo: Dār al-Rayyān li al-Turāth, 1986.

Ali Jum’ah. al-Bayān limā Yasyghal al-Ażhān. Kairo: Maṭābi‘ al-Hay’ah al-Maṣriyyah al-‘Āmmah li al-Kitāb, 2006.

Fāṭimah Ismā‘īl Muḥammad Mash‘al. “Ḥuqūq al-Sā’iḥ fī al-Islām.” Dalam al-Qanūn wa al-Siyāḥah. Ṭanṭā: Jāmi‘ah Ṭanṭā, 2016.

Ibrāhīm al-‘Alī. Ṣaḥīḥ al-Sīrah al-Nabawiyyah. Yordania: Dār al-Nafā’is li al-Nashr wa al-Tawzī‘, 1995.

Jalāl al-Dīn Àbd al-Raḥmān bin Abū Bakar al-Suyūṭī. al-Ashbāh wa al-Naẓā’ir. Bairut: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, 1983.

John W. Creswell. Research Design Qualitative & Quantitative Approaches. (New York: SAGE Publications, Inc., 2009.

Kemenparekraf/Baparekraf RI. “Destinasi Moslem Friendly Tourism Tanah Air,” 24 April 2021. https://kemenparekraf.go.id/ragam-pariwisata/Destinasi-Moslem-Friendly-Tourism-Tanah-Air.

M. Quraisy Shihab. Tafsir Al-Mishbāh. Vol. 5. 15 vol. Jakarta: Lentera Hati, t.t.

———. Tafsir Al-Mishbāh. Vol. 14. 15 vol. Jakarta: Lentera Hati, t.t.

Marina Ramadhani. “Dilema Regulasi Pariwisata Halal di Indonesia.” Ar Rehla: Journal of Islamic Tourism, Halal Food, Islamic Traveling, and Creative Economy 1, no. 1 (Mei 2021).

Marvell, Alan. Travel & Tourism: GCE AS Level Single Award : AS Level for Edexcel. Oxford: Heinemann, 2005.

Muḥammad ‘Abd Rabbah Muḥammad al-Subḥī. “al-Siyāḥah fī al-Islām.” Dalam al-Qanūn wa al-Siyāḥah. Ṭanṭā: Jāmi‘ah Ṭanṭā, 2016.

Muḥammad bin ‘Abd al-Raḥmān bin ‘Abd al-Raḥim al-Mubārakfūrī. Tuḥfat al-Aḥwadhī Sharḥ Jāmi‘ al-Turmudhī. Vol. 4. 10 vol. Bairut: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, t.t.

Muḥammad bin ‘Īsā bin Sawrah al-Tirmidhī. Sunan al-Tirmidhī. Vol. 3. 5 vol. Bairut: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah, t.t.

Muḥammad bin Ismā’īl al-Bukhārī. Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Vol. 1. 7 vol. Bairut: Dār Ibnu Kaṡīr, 1993.

———. Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Vol. 2. 7 vol. Bairut: Dār Ibnu Kaṡīr, 1993.

———. Ṣaḥīḥ al-Bukhārī. Vol. 3. 7 vol. Bairut: Dār Ibnu Kaṡīr, 1993.

Muḥammad bin Jarīr al-Ṭabarī. Tafsīr al-Ṭabarī. Vol. 14. 24 vol. Kairo: Dār al-Ma‘ārif, t.t.

———. Tafsīr al-Ṭabarī. Vol. 23. 24 vol. Kairo: Dār al-Ma‘ārif, t.t.

Muḥammad Khālid Manṣūr dan Khālid Shujā‘ al-‘Utaybī. al-Ẓawābiṭ al-Shar‘iyyah li al-Siyāḥah al-Tarwīḥīyyah fī al-Fiqh al-Islāmī. Vol. 36. Dirāsāt ‘Ulūm al-Sharī‘ah wa al-Qanūn, 2009.

Muḥammad Khālid Manṣūr dan Khālid Shujā’ al-‘Utaybī. “al-Ẓawābiṭ al-Shar‘iyyah li al-Siyāḥah al-Tarwīḥiyyah fī al-Fiqh al-Islāmiyyah.” Dirāsāt, ‘Ulūm al-Shari‘ah wa al-Qanūn 36 (2009): 761–81.

Muḥammad Najm al-Dīn al-Kurdī. al-Dalā’il al-’Āliyah. Kairo: Dār al-Sa’ādah li al-Ṭaba’ah, 2008.

Muslim bin al-Ḥajjāj al-Qusyairī al-Nīsābūrī. Ṣaḥīḥ Muslim. Vol. 2. 5 vol. Kairo: Dār Iḥyā’ al-Kutub al-‘Arabiyyah, t.t.

———. Ṣaḥīḥ Muslim. Vol. 4. 5 vol. Kairo: Dār Iḥyā’ al-Kutub al-‘Arabiyyah, t.t.

Nana Syaodih Sukmadinata. Metode Penelitian Pendidikan. Bandung: Remaja Rosdakarya, 2011.

Nūr al-Dīn ‘Alī bin Abū Bakar al-Haythamī. Majma‘ al-Zawā’id wa Manba‘ al-Fawā’id. Vol. 10. 10 vol. Kairo: Maktabah al-Quds, 1994.

Nūr al-Dīn ‘Alī bin Sulṭān Muḥammad al-Qārī. Mirqāt al-Mafātiḥ Sharḥ Mishkāt al-Maṣābiḥ. Vol. 4. 9 vol. Bairut: Dār al-Fikr, 2002.

Taqiy al-Dīn ‘Alī bin ‘Abd al-Kāfi al-Subuī. Shifā’ al-Siqām fī Ziyārah Khayr al-Anām. Bairut: Lajnat al-Turāth al-‘Arabī, 1951.

Tim KBBI. “Kamus Besar Bahasa Indonesia (KBBI): Kamus versi online.” Diakses 14 Maret 2022. https://kbbi.web.id/wisata.

———. “Kamus Besar Bahasa Indonesia (KBBI): Kamus versi online.” Diakses 15 Maret 2022. https://kbbi.web.id/rekreasi.

———. “Kamus Besar Bahasa Indonesia (KBBI): Kamus versi online.” Diakses 16 Maret 2022. https://kbbi.web.id/piknik.

———. “Kamus Besar Bahasa Indonesia (KBBI): Kamus versi online.” Diakses 16 Maret 2022. https://kbbi.web.id/libur.

———. “Kamus Besar Bahasa Indonesia (KBBI): Kamus versi online.” Diakses 16 Maret 2022. https://kbbi.web.id/pariwisata.

———. “Kamus Besar Bahasa Indonesia (KBBI): Kamus versi online.” Diakses 15 Maret 2022. https://kbbi.web.id/wisatawan.

Tim Komunikasi Pemerintah Kemenkominfo dan Biro Komunikasi Publik, Kementerian Pariwisata RI. “5 Tahun Kembangkan Pariwisata Halal, Indonesia Akhirnya Raih Peringkat Pertama Wisata Halal Dunia 2019,” 18 April 2019. https://kominfo.go.id/content/detail/18069/5-tahun-kembangkan-pariwisata-halal-indonesia-akhirnya-raih-peringkat-pertama-wisata-halal-dunia-2019/0/artikel_gpr.

“Undang-undang Nomor 10 tentang Kepariwisataan Bab 1 Pasal 1,” 2009.

Wizārat al-Awqāf wa al-Shu’ūn al-Islāmiyyah. al-Mawsū‘ah al-Fiqhiyyah. Vol. 7. 45 vol. Kuwait: Wizārat al-Awqāf wa al-Shu’ūn al-Islāmiyyah – al-Kuwayt, 1986.